Christiaan
Huygens
De echte uitvinder
van de toverlantaarn. |
|
Hoewel
het een bijna onuitroeibare traditie is Athanasius Kircher te beschouwen
als de uitvinder van de toverlantaarn, zijn er toch een aantal goede
redenen om zijn kandidaatschap in twijfel te trekken. Het bewijs dat
Kircher de uitvinder is, zou moeten worden gevonden in zijn boek Ars
Magna Lucis et Umbrae (De grote wetenschap van licht en donker). In de
eerste editie van zijn boek, gepubliceerd in 1646, treffen we echter niets
aan op het gebied van projectielantaarns. Niets wijst op een samenstelling
van lichtbron, lantaarnplaat en projectielens, in die volgorde. De
gravures waar de argumentatie op gebaseerd is, komen voor in de tweede
editie, die in 1671 in Amsterdam gedrukt werd. In die tijd werden
toverlantaarns al zeer regelmatig beschreven. Bovendien laten de
tekeningen van Kircher wel een erg vreemde toverlantaarn zien: De lenzen
zijn op een eigenaardige manier geplaatst (lees ook: Het
raadsel van de verkeerd geplaatste lenzen). Er valt heel wat te zeggen voor het schenken van de eer aan iemand anders: de Nederlandse wetenschapper Christiaan Huygens. |
Christiaan Huygens, geboren op 14
april 1629 in Den Haag, was een Nederlandse wiskundige,
astronoom en natuurkundige die, onder andere, de golftheorie van het licht
tot stand bracht, de echte vorm van de ringen van Saturnus ontdekte en het
slingeruurwerk uitvond. Hij probeerde ook een motor te construeren door
gebruik te maken van de explosieve werking van buskruit. |
Het is opmerkelijk dat Huygens
helemaal niet trots was op zijn uitvinding. Toen zijn vader, Constantijn
sr., die aan het Franse Hof werkte, een lantaarn bestelde, deed hij er
alles aan er onderuit te komen. In een brief aan zijn broer Lodewijk
(1662) legt hij uit waarom: “…… ik schaam mij omdat op die manier
uit zal komen dat zij van mij komt. De mensen zijn aardig genoeg om
bewondering te veinzen, maar later drijven ze er de spot mee, en niet
zonder reden.” Wanneer hij er echt niet meer onderuit komt, stuurt hij
de lantaarn naar zijn vader, maar vraagt zijn broer sabotage te plegen “door
een van de twee lenzen die dicht bij elkaar zitten te verwijderen, zodat
er slechts twee lenzen overblijven, aangezien er in totaal drie zijn.”
Wanneer hij om hulp gevraagd wordt, doet hij alsof hij vergeten is hoe
zijn lantaarn in elkaar zat: “……waarvan ik de lenzen lang geleden
verwijderd heb en mij niet meer herinner hoe ze zaten.” Wanneer we afgaan op de beschikbare informatie is de conclusie gerechtvaardigd dat Christiaan Huygens alle onderdelen van een projectielantaarn samenvoegde, en tevens dat hij dat in elk geval niet later deed dan in 1659. Hij moet dus beschouwd worden als de echte uitvinder, hoewel Huygens er zelf alles aan deed dit geheim te houden. |
|
Goudkleurige herdenkingspenning, 40 mm Ø, Opschrift: KONINKRIJK DER NEDERLANDEN , wapen met lauwerkrans. Keerzijde: CHRISTIAAN HUYGENS 1629 - 1695. Portret met slingeruurwerk en hemellichaam. Nederlands vijfentwintig gulden biljet met het portret van Christiaan Huygens. |
De gezondheid van Huygens was nooit goed en hij leed aan steeds terugkerende ziektes. De laatste vijf jaar van zijn leven werden gekenmerkt door toenemende gevoelens van eenzaamheid en melancholie. Hij overleed op 8 juli 1695 in zijn geboorteplaats Den Haag. |
©1997-2021 'de Luikerwaal' Alle rechten voorbehouden. Bijgewerkt tot 16-05-2021. |