Toverlantaarn - Een toverlantaarn op de zeebodem.

Een toverlantaarn op de zeebodem.
Hoe zien lantaarnplaten eruit die decennia lang op de zeebodem hebben gelegen?


Al weer heel wat jaren geleden ontving ik een opvallend mailtje van ene Rob (Zijn verdere naam ben ik helaas vergeten. Mocht je dit lezen Rob, laat het mij weten....):
Duiktrip augustus 2003, locatie: De Noordzee. Alles begon met een duiktrip op de Noordzee. We zouden en week lang op de locatie van de Elbe blijven liggen met ons schip, de Fogo Isle. Dit gebeurt, met een veertigtal gasten en een groep begeleiders, waarvan ik er één ben. Na al een aantal duiken te hebben gemaakt sprongen mijn buddy en ik weer overboord om beneden eens een andere richting op te gaan. Op het wrak aangekomen draaiden we rechtsaf en toen ik met mijn lamp op een object scheen, viel de vierkante vorm me op en besloot ik dit aan een nadere inspectie te onderwerpen. Na een beetje wroeten in de grond bleek dit een kistje of iets dergelijks te zijn. Na een paar minuten had ik zoveel van het object vrij dat ik kon zien dat er glazen plaatjes in zaten. Deze zaten tegen de zijkant aan en zaten zo strak dat ik eerst het hele kistje leeg moest halen alvorens ik het glas eruit zou kunnen halen. Tijdens het leeghalen kwamen er een aantal voorwerpen tevoorschijn die op ronde messing pijpjes leken. Goed bekeken zag ik dat er een soort lensje in zat. Nu wist ik dat ik iets bijzonders had gevonden. Heel voorzichtig ging ik verder met graven en al gauw had ik een zakje vol met messing ringen, pijpjes etc. Dit zakje heb ik aan een ring van mijn duikuitrusting gedaan en ben toen naar boven gegaan. Op het dek zijn we met een paar mensen de messing voorwerpen schoon gaan maken en na een tijdje was er duidelijk te herkennen wat alles was. Alleen de glazen plaatjes lagen nog beneden. De volgende dag gingen we weer naar beneden en begon ik weer op dezelfde plaats te graven. Na een paar minuten kwamen de glazen plaatjes los en heb ik deze in een klein tasje gedaan. .... In het proces om de platen vrij te krijgen is het kistje uiteen gevallen. Tevens heb ik ook een paar houten plankjes gevonden met een glaasje ervoor, maar door het drogen zijn deze heel erg krom getrokken. Op dek hebben we de plaatjes in water gelegd, wat geen goed idee was omdat de tekeningen begonnen op te lossen. Snel alles uit het water en op een handdoek te drogen gelegd. Hierna alle plaatjes tussen twee dikke kunststof snijplanken om beschadiging tijdens het vervoer naar huis te voorkomen. Thuis de platen goed opgeborgen en toen op zoek gegaan naar een manier om de prenten te conserveren. Ik moest volgens het Nationaal Fototechnisch Lab een speciaal zuurvrij tape hebben en na twee maanden zoeken heb ik die gevonden. Ik heb onlangs de messing delen in een reinigingsbadje gedaan en ze ultrasoon gereinigd. Op de plaatjes zelf zit aan de buitenkant een soort zoutaanslag, welke ik er ook nog vanaf wil hebben zodat ik een meer heldere prent kan laten zien.
Hij stuurde mij een aantal foto's van onderdelen die hij gevonden had. Helaas ben ik daarvan een aantal kwijtgeraakt.

Op grond van de foto's en de verdere correspondentie konden wij vaststellen dat de lantaarn die hij gevonden had van het type Gloria was, gemaakt door Ernst Plank (E.P.). Een goed geconserveerde Gloria-lantaarn ziet er zo uit:

Het meest interessant zijn echter toch wel de foto's van de lantaarnplaten die hij opstuurde. Het zoute zeewater heeft de afbeeldingen aangevreten, maar ze zijn toch nog duidelijk te herkennen en in een relatief goede conditie:

Ter vergelijking: de laatste plaat ziet er in een goed geconserveerde toestand zo uit:

In de zomer van 2007 maakte wrakduikcharter Fogo Isle haar laatste tocht op de Noordzee. Na een zestal actieve seizoenen heeft de directie besloten het schip te verkopen. Een ernstig verlies voor de Nederlandse wrakduikers.

Met dank aan Rob.