Toverlantaarn - Film- en diaprojectoren, deel 2.

Film- en
diaprojectoren, deel 2.

Schmalfilmprojektor VEB Zeiss Ikon Dresden - P8 geschikt voor het vertonen van 8mm smalfilms. Als lichtbron wordt een lamp van 110V, 250 W gebruikt. Met een schuifje op de projector kan de stand van deze lamp optimaal worden ingesteld. DDR (Oost-Duitsland), ca 1960. Hoewel de naam van de fabrikant nergens op de projector voorkomt is deze wel duidelijk. Deze bijzondere projector is gemaakt door VEB Zeiss Ikon, gevestigd in Dresden. Op de projector en toebehoren vinden we wel het bekende handelsmerk van Zeiss, het gestyleerde Pentacon symbool, en ook nog een stickertje met de naam van de leverancier, Foto Hohenstein, Aschersleben, Taubenstrasse 13. Zeiss Ikon is een Duits bedrijf dat in 1926 gevormd werd door de fusie van een viertal camera fabrikanten. Deze groep werd een van de grootste bedrijven in de hoofdstad van de fototechnologie, Dresden, met fabrieken in Stuttgart en Berlijn. Tot de Tweede Wereldoorlog was Zeiss wereld's marktleider als fabrikant van 8 mm filmcamera's. Na WW II werd Zeiss Ikon gesplitst in een West-Duits en een Oost-Duits deel. In 1948 werd het Oost-Duitse deel van Zeiss Ikon eigendom van de staat. Aangezien er rechtsgedingen waren over handelsmerk en naam met de West German Zeiss Ikon AG, werd VEB Zeiss Ikon in 1958 omgedoopt tot VEB Kinowerke Dresden. Later werd dat het hoofdgedeelte van het Oost-Duitse kartel 'Pentacon'. Het materiaal waar de projector van gemaakt is, is bakeliet, het allereerste synthetische plastic dat in 1910 commercieel geproduceerd werd. Het materiaal veroverde meteen de hele wereld en kreeg talloze toepassingen voor industrie en voor in huis, totdat het door de opkomst van nieuwe, goedkoper te produceren kunststoffen verdrongen werd van zijn belangrijke plaats in het dagelijks leven. Producten van bakeliet zijn ook nu nog zeer gewild bij verzamelaars.

De stevige bruine koffer bevat een aantal compartimenten voor het opbergen van de projector, een bakelieten box met een filmspoelapparaat en nog wat accessoires zoals een eenvoudige plakpers, het netsnoer met een grote, platte apparatensteker en een boekje met de gebruiksaanwijzing.

Wanneer de netstroom wordt aangesloten via de kabel met apparatensteker gaat een pilot lampje onder de langwerpige kap bovenop de projector branden, ook wanneer de schakelaar nog in de uit-stand staat. Dit vereenvoudigt het inleggen van de film in het donker.


Het grijpermechanisme is afgedekt met een kapje dat voor het schoonmaken van het filmkanaal verwijderd kan worden. De foto's tonen de tweetand-grijper.

Wat deze projector zo bijzonder maakt is het systeem voor de afwikkel- en de opwikkelspoel. Deze spoelen zijn doorgaans gemonteerd op twee afzonderlijke armen, terwijl bij deze projector slechts één arm gebruikt wordt, waarop beide spoelen naast elkaar bevestigd worden. De gebruiksaanwijzing geeft duidelijk aan hoe de film ingelegd moet worden. Bovendien is een schematische tekening van de filmroute aan de binnenkant van de deur aangebracht.



De film kan worden vertoond terwijl de deur van de projector gesloten is. De hoofdschakelaar, snelheidsregelaar, en de twee draairegelaars voor het scherpstellen en het corrigeren van het frame blijven dan bereikbaar.
Na het afspelen van de film kan deze teruggespoeld worden met het in- en uitklapbare filmspoelapparaat in de bakelieten box.

	Diaprojector Filmosto Primaskop. Deze apart vormgegeven diaprojector werd in het begin van de jaren 1950 gemaakt in Dresden van zwart bakeliet. Compleet met aluminium schuif met 2 diahouders (7 x 7 cm) voor kleinbeelddia's 5 x 5 cm en een adapter met 2 spoelen voor filmstrips. Als lichtbron werd een normale 100W gloeilamp (E27) gebruikt. De Primaskop heeft een bifocale condensor. De lens is een Filmostar 1:3.5 f = 10 cm. De maten van de projector zijn: 29 x 21 x 13 cm.

Episcoop Navir Craft Master. Episcoop van zwart plastic, gemaakt in Italië. Met 220 Volt gloeilamp van 75 Watt. (Met een waarschuwing het licht niet langer dan 15 minuten per keer te laten branden). Afmetingen ca 20 cm hoog, 28 cm lang, 11 cm breed.

Drie EKA projectoren.
Een trio EKA projectoren: toverlantaarn, filmstripprojector en 16 mm filmprojector.
EKA toverlantaarn. Voor het vertonen van lantaarnplaten van 3,7 cm breed. Afm.: basis 22,5 x 12 cm, hoogte 16,5 cm.	EKA filmstripprojector. Voor het vertonen van filmstrips van 35 mm breed en lantaarnplaten van 4 cm breed. Afm.: basis 22,5 x 12 cm, hoogte 19 cm.
EKA RECORD 16 mm speelgoed filmprojector. Voor het vertonen van 16 mm films. Afm.: basis 18,5 x 10 cm. Hoogte 20 cm incl. spoel.	EKA is een afkorting voor Eberlein & Krug, Apparatebau, Fuerth, Duitsland. Dit bedrijf is in 1924 opgericht en vervaardigde tot in de jaren 1970 onder het merk EKA huisprojectoren (8 mm en 16 mm, super 8 en ook 35 mm) en speelgoed. Het bevond zich in de Karolinenstraße 26/28. Het bedrijf bestaat nog als Eberlein Apparatebau GmbH in Langenzenn.