Filmstrip Lantaarns

Filmstrip Lantaarns.
Definitie van een filmstrip: Een lange strook film gebruikt voor het afzonderlijk vertonen van een serie beelden op een scherm of film, als bij een diavoorstelling, beeld voor beeld.

De eerste lantaarn waarmee beelden konden worden geprojecteerd van gereflecteerde afbeeldingen op papieren rollen, was een patent van de Duitse fabrikant van toverlantaarns J. Bischof (1879). Vanaf ca 1890 werden een aantal toverlantaarns vervaardigd waarmee doorzichtige celluloid filmstrips konden worden vertoond.
Frankrijk ca 1890. Onbekende fabrikant. Waarschijnlijk de eerste toverlantaarn waarin een buigzame, oprolbare strip met afbeeldingen kon worden gebruikt. De reliëfs op deze schitterend gedecoreerde lantaarn laten figuren zien uit de Commedia dell'Arte en ook afbeeldingen uit fantasmagorie-voorstellingen. De striphouder met de filmstrip moest binnenin de lantaarn worden geplaatst en werd bediend met behulp van een kleine slinger die aan de zijkant van de lantaarn uitstak. De filmstrip lijkt te zijn gemaakt van celluloid met een boord van linnen aan de randen. De afbeeldingen zijn gelijk aan die op de glazen strips uit die tijd en vertellen het verhaal van 'Peau dáne'. (Afbeelding: Ich sehe was du nicht siehst!, Werner Nekes.)
Ernst Plank, ca 1895.
De Duitse fabrikant van toverlantaarns Ernst Plank maakte deze kleine lantaarn waarin een 35 mm horizontale filmstrip met 100 afbeeldingen kan worden geplaatst. De strip bevindt zich in een hulpstuk met een paar ronde trommels, dat in zijn geheel uit de lantaarn verwijderd kan worden. Wanneer de slingers rondgedraaid worden verschuift de strip. De afbeeldingen zijn zeer gevarieerd en laten onder meer scheepswrakken, circuskunsten, sneeuwlandschappen, jungles en vulkanen zien. De afmetingen van de houten voet zijn 17 x 12 cm.


	Een soortgelijk systeem met ronde trommels. Het is gemaakt van rood geschilderd messing, is ca 22 cm lang en bestaat uit twee cilinders met elk een slinger aan de bovenkant, waarmee de strip met afbeeldingen door het 'venstergedeelte' kan worden gedraaid. Dit middendeel heeft voor en achter een cirkelvormige opening met glas ervoor, en is aan de trommels bevestigd met behulp van vier lange pennen.
	Pathé Cocorico, Frankrijk, vanaf 1923. Kleine projector van geperst staal met een elektrische gloeilamp verlichting die geschikt was voor het projecteren van filmstrips volgens het Pathéorama systeem. (Het handelsmerk van Pathé is een haan; Cocorico betekent: kukeleku.)

	Een handleiding voor de Cocorico is aan de binnenkant van het deksel geplakt.

Un Cocorico dans la famille, c'est la joie dans la maison. Een Cocorico in het gezin brengt het plezier in huis.

Het Pathéorama systeem is een filmstrip-systeem waarmee 35 mm filmstrips kunnen worden bekeken in een kijker die in de hand gehouden wordt, of kunnen worden geprojecteerd met behulp van een kleine projector. Van de filmstrips is één zijde van de perforatie verwijderd. Zij werden geplaatst in een eenvoudige kijker van papier-maché of bakeliet. Voor het projecteren werd de hele kijker in de Cocorico projector geplaatst. De strips bevatten afbeeldingen die m.b.v. een sjabloon gekleurd werden en omvatten zo'n 350 titels. Als onderwerpen vinden we onder meer cartoons, scènes uit bioscoopfilms en foto's van vreemde landen en steden.

Franse filmstripprojector gemaakt door Maison de la Bonne Presse, Paris. Projector en bijbehorende transformator zijn verpakt in een koffer met de afmetingen 38 x 25,5 cm, voorzien van een merkplaatje.
	Filmstripprojector gemaakt door Bing Werke, Neurenberg, Duitsland, ca 1925. De afmetingen van deze opvallende lantaarn zijn: lengte ca 26 cm, hoogte ca 21 cm.

	Metalen filmstripkijker, circa 1900. Metalen kijkertje waarmee voor die tijd zeer opwindende afbeeldingen konden worden bekeken. De kijker is 8 cm hoog. Bijgeleverd is een 35mm celluloidfilm met daarop 40 zeer ondeugende foto's. De Duitse titels geven de oorsprong aan van de afbeeldingen op deze kijker: Hotelerlebnisse eines Reisenden, Faunt und Gretchen 1 Teil und 2
ORNAK projector, Polen, ca 1900 Zeer degelijke messing filmstrip projector, vervaardigd in Warschau, Polen. Zij kan worden gebruikt voor het projecteren van glazen lantaarnplaten en afbeeldingen op film en is 25 cm hoog.	Tegen het einde van de jaren 1930 waren er een groot aantal filmstrip projectors beschikbaar, gemaakt door verscheidene Europese fabrikanten. Deze projectors waren meestal geschikt voor het vertonen van afbeeldingen op filmstrips die oftewel horizontaal (24 x 36mm) of verticaal (24 x 18mm) op de film waren gezet. Om die reden waren sommige projectors voorzien van een gecombineerde lenshouder/filmspoelhouder die 90 graden kon worden gekanteld. Filmstrip projectors waren volop in gebruik tot ver in de jaren 1970 en ook nog wel daarna. Filmstrips in kartonnen, plastic en metalen doosjes. De volgende pagina toont een aantal relatief moderne filmstripprojectoren vanaf ca 1940.