Toverlantaarn - Vrijmetselarij, deel 1.

Deel 1

De Vrijmetselarij.
Ten tijde van de negentiende en het begin van de twintigste eeuw had iedere plaatselijke loge van een broederschap, van de Vrijmetselaars en de Oddfellows tot de Knights of Pythias, wel een toverlantaarn tot haar beschikking, compleet met de daarbij behorende lantaarnplaten. De platen werden gebruikt bij inwijdingsrituelen en voor algemeen gebruik.

De lantaarnplaten op deze pagina's werden vervaardigd in Amerika en ook daar gebruikt. Of zij ook daarbuiten, wellicht in Engeland en misschien ook in Nederland gebruikt werden, ben ik nog aan het onderzoeken. Alles wat op deze pagina's vermeld wordt, heeft dus in eerste instantie betrekking op de Masonic Lodges in Amerika. Het is goed mogelijk dat de Nederlandse Vrijmetselarij zich hierin niet of slechts gedeeltelijk herkent.
Zodra ik daar meer van weet, zal ik dat natuurlijk op deze site vermelden.

No. 1. Hiram, the Master Builder.	No. 2. The Unfinished Temple.	No. 3. The Unfinished Sanctum Sanctorum.
No. 4. At the South Gate.	No. 5. At the West Gate.	No. 6. At the East Gate.
No. 7. The Rubbish of the Temple.	No. 8. Seeking a Passage to Ethiopia.	No. 9. Twelve F.C. Before King Solomon.
No. 10. Parties of Three.	No. 11. At the Brow of a Hill.	No. 12. The Clefts in the Rocks.
Hierboven: Twaalf standaard 8,2 x 10 cm grote lantaarnplaten. De complete Second Section van de platen die behoorden bij de Third Degree of Masonry, vervaardigd door de Pettibone Bros. Mfg. Co., Cincinnati, Ohio (copyright 1906).
		Een aantal platen uit een complete set van een Vrijmetselaarsloge. De platen zijn genummerd en getiteld: #37 Emblems of Mortality; #32 Sword Pointing to Naked Heart, and All Seeing Eye; #1 Holy Bible, Square, Compass, and Warrant; and Book of Constitutions Guarded by Tyler‘s Sword. De houten frames zijn gemerkt 'McIntosh Stereopticon Co. Chicago, Ill.'


Een drietal glazen toverlantaarnplaten van 8 x 10 cm. Deze set met platen die behoren bij de Third Degree (Master Mason) bevat tenminste 16 platen, genummerd 22 tot en met 37. De drie platen die hier getoond worden zijn de nummers #25, #26 en #27, waarop respectievelijk de 'Entered Apprentice Lodge', de 'Fellow Craft Lodge' en de 'Master Mason Lodge' zijn afgebeeld (Eerste, tweede en derde graad). Elke afbeelding is met de hand ingekleurd en werd gemaakt door M.C. Lilley & Co. Columbia, Ohio.
		Een ander afbeelding van plaat #27, dit keer in een mahoniehouten frame. De afmetingen zijn 10 x 18 cm en de ronde plaat is 9,5 cm in doorsnee. Zij laat de Master Mason's Lodge (derde graad) zien. Het frame is voorzien van een etiket en de naam van de fabrikant, T.H. McAllister, Optician, N.Y., is in het hout geperst.


De basisset met lantaarnplaten die bestemd waren voor de Entered Apprentice degree of Masonry (eerste graad) bevat slechts 14 platen. In de meer uitgebreide sets hebben bepaalde platen echter een onderverdeling, in wezen "close-ups" van details in de basisplaten. Een echt volledige Entered Apprentice set kan daardoor wel 33 platen bevatten. Een goed voorbeeld is plaat #12 die drie sub-platen heeft, genummerd 12 a, b en c, voor respectievelijk het onderdeel 'Brotherly Love', 'Relief', en 'Truth'. Hier getoond is een fraaie plaat waarop de deugdzaamheid van de Brotherly Love (broederlijke liefde) is weergegeven. Het papieren passe-partout is gemerkt "Economic Series". De 8 x 10 cm grote plaat is gevat in een mahoniehouten frame van 10 x 18 cm.
		Nog een lantaarnplaat in een houten frame waarop de deugd van de broederlijke liefde is afgebeeld. De afmetingen zijn 10 x 18 cm, het ronde glas is 8 cm in doorsnee. De bovenrand van de plaat draagt een papieren etiket met de tekst “MASONIC 12a Brotherly Love”.
Twee versies van plaat #30 met de titel 'Beehives' (bijenkorven). De bijenkorf is een ander belangrijk symbolisch voorwerp dat gebruikt wordt in broederschappen. De eerste is gevat in een eikenhouten frame van 10 x 18 cm. Zij draagt het stempel van de fabrikant, T. H. McAllister, Optician, NY. De tweede is een 8,2 x 10 cm grote plaat met een papieren passe-partout.
	De lantaarnplaten die bestemd waren voor de Third Degree of Masonry begonnen gewoonlijk met plaat #22 (waarmee zij op de platen van de eerste en de tweede graad aansloten). Dit is één van de 18 basis platen voor de Master Mason Degree. Net als bij de sets voor de andere graden waren een aantal van deze platen verkrijgbaar met een paar toegevoegde platen die meer van de details lieten zien. Een goed voorbeeld is hier Master Mason plaat #38, waarop de "Three Steps" zijn afgebeeld. De drie stappen, Youth, Manhood and Old Age (jeugd, mannelijkheid en ouderdom) zijn alledrie afgebeeld op plaat 38. Maar voor de meer vermogende loges was er ook nog een stel aanvullende platen met de nummers 38a-38c. Op elk daarvan stond een enkele stap afgebeeld.

The Pettibone Manufacturing Company was een fabrikant van goederen voor de krijgsmacht en voor verenigingen in Ohio. Aan het einde van de 19e eeuw werd het bedrijf beschreven als 'het grootste handelshuis waar allerlei spullen voor (vrijmetselarij)loges, verenigingen, scholen enz. worden vervaardigd, en waar vierhonderdvijftig mensen constant in dienst zijn.' In hun catalogus No. 75 vinden we een illustratie van een man die met een toverlantaarn afbeeldingen vertoont in een Vrijmetselarij-loge, een illustratie van de 'Peerless' toverlantaarn en een lijst van hun lantaarnplaten voor vrijmetselaars.

	Pettibone toverlantaarn met een ronddraaiende schijf met 10 ronde glazen plaatjes met helder gekleurde afbeeldingen die de naam "Peacock" (Pauw) gaf aan deze lantaarn. De lantaarn werd gebruikt ter lering en vermaak bij Maçonnieke- en Broederschapsloges.

		Enkele series lantaarnplaten, gebruikt door Vrijmetselaarsloges. De basisset die gebruikt werd voor de Entered Apprentice degree of Masonry (Eerste Graad) bevat 14 lantaarnplaten. Platen voor de Tweede Graad, de Fellow Craft Lodge, zijn genummerd van 15 tot en met 21. De platenset voor de Derde Graad, de Master Mason Lodge, startte gewoonlijk met plaat nummer 22 en zij bestond uit tenminste 18 platen. De lantaarnplaten hieronder zijn niet in de juiste volgorde geplaatst.












Meer platen over de Vrijmetselarij....