Toverlantaarn - The tiger and the tub

Tiger and the Tub
De tijger en de regenton

"Mr Long & Mr Short go for a walk.....", een bekende openingszin van een ongeloofwaardig verhaal dat verteld wordt op meerdere series lantaarnplaten. Het zou heel goed kunnen zijn dat deze geschiedenis een parodie is op de evolutietheorie van Darwin, zoals die gepresenteerd werd in zijn boek 'Origin of Species', voor het eerst gepubliceerd in 1859, niet lang voor het verschijnen van dit opmerkelijke verhaal op toverlantaarnplaten. De 'tijger en de regenton' doet het nog altijd goed bij voorstellingen en het publiek moet, hoewel de oorsprong allang vergeten is, nog hartelijk lachen om de dwaze plot!



Waarschijnlijk de beroemdste versie van het 'Tiger and the Tub' verhaal is de uitvoering die geproduceerd werd door William Butcher & Sons uit Londen in hun Junior Lecturers' Lantern Slides series. Aan het begin van de 20e eeuw bracht Butcher onder het handelsmerk 'Primus' een uitgebreid programma aan lantaarnplaten uit, waarbij allerlei onderwerpen aan bod kwamen, zoals humor, geschiedenis, opvoeding, en religie, geschikt voor jong en oud. 'The Tiger and the Tub' maakt deel uit van de series A, waarvan de teksten op de platen werden afgedrukt. Aanvankelijk heette het verhaal 'Tale of a Tub'. De Junior Lecturers sets werden altijd uitgebracht in doosjes met acht stuks platen, waarbij de langere verhalen werden verdeeld in hoofdstukken, ook weer bestaande uit acht platen. Soms leidde dit tot de noodzaak het verhaal wat in te korten; in dit geval was het nodig het aantal uit te breiden tot acht platen, omdat het oorspronkelijke verhaal in slechts zeven afbeeldingen verteld werd. Dit leidde tot de totaal mank gaande laatste plaat 'After 12 month...' waarop te zien is dat na twaalf maanden alle tijgers rondlopen met een regenton aan hun staart. Geen weldenkend mens zal dit onzinnige einde begrijpen, of het zou inderdaad een knipoog naar Darwin moeten zijn.


Een flink aantal Junior Lecturers verhalen werd ook uitgebracht als een serie van twaalf langwerpige platen in een doos, waar dan een zestal verhalen op stond afgebeeld, overeenkomend met het lijstje op de bodem van de doos en elk bestaande uit twee platen met elk vier afbeeldingen. De afmetingen zijn 18 x 5 cm.
De Engelse fabrikant Theobald & Co maakte een andere serie van vierkante platen, ca 8,2 x 8,2 cm, diameter van de afbeeldingen 7,5 cm.........

..... en dezelfde afbeeldingen op een serie van vier langwerpige lithografische lantaarnplaten in een kleurige kartonnen doos. Op iedere lantaarnplaat staan drie ronde afbeeldingen. Afmetingen 18 x 5 cm.




		Twaalf nogal primitief getekende tekeningen over dit dwaze verhaal, met een paar nieuwe elementen. De menselijke hoofdpersonen zijn nu klaarblijkelijk matrozen en zij worden een eind meegesleurd door het vluchtende dier. De tekeningen zijn gemaakt op dun cellofaanpapier dat geklemd zit tussen twee glasplaten. Werden de tekeningen overgetrokken met gekleurde inkt van bestaande tekeningen uit een boek door een amateur lantaarnist? Zijn het 'piratenkopieën' gemaakt van originele lantaarnplaten? Zijn het goedkoop vervaardigde originelen? Ik weet het niet. In elk geval vormen zij een opvallende serie, tussen de anderen.




Deze alleraardigste serie Victoriaanse, met de hand geschilderde, toverlantaarnplaten is gemonteerd in een mahoniehouten frame met de afmetingen 18 cm x 11,5 cm.

Deze schitterende lantaarnplaat is gemaakt door de toonaangevende fabrikant van toverlantaarns en lantaarnplaten Carpenter & Westley, Londen. De naam van de fabrikant is in het hout van het frame geperst. Hoewel de hoofdrolspelers vrijwel in dezelfde posities zijn afgebeeld als op de daarmee overeenkomende plaat uit de voorgaande serie, is deze plaat veel meer gedetailleerd en fijner beschilderd. Ter vergelijking.....

Het is opvallend dat veel fabrikanten van deze tiger-and-the-tub sets voor het afbeelden van de verschillende scènes vaak vrijwel dezelfde afbeeldingen gebruiken. Ook in de volgende set lijken sommige platen gekopieerd, terwijl anderen weer uniek zijn.




		De zeven lantaarnplaten uit deze set zijn gemaakt door Newton & Co in hun 'Cheap Series' en meten 3,25 inches (8,2 cm) in het vierkant. Hoewel dit verhaal normaal geproduceerd werd als een set met acht platen, bestonden vroegere versies uit slechts zeven platen. Alle platen zijn gemerkt door driehoekige etiketjes in beide bovenhoeken.




De complete serie van twaalf toverlantaarnplaten "THE TALE OF THE TIGER & THE TUB", dit keer gemaakt door de fabrikant Walter Tyler (W.T.), Londen. De platen zijn allemaal voorzien van een etiket: De platen zijn 3,25 x 3,25 inches groot.

		Tot slot een paar lantaarnplaten van een onbekende fabrikant, eveneens in een houten frame. De afbeeldingen zijn van een bijzonder hoge kwaliteit.

Meer over deze tijger..... Primus Catalogus nr 514 The Tiger and the Tub Een echte voorstelling met de toverlantaarn