Homepage 'de Luikerwaal'


Een echte voorstelling met den tooverlantaarn

De tekening op deze pagina is gemaakt naar het etiket op de verpakking van een toverlantaarn. De lantaarn werd vervaardigd door Georg Carette & Co. uit Neurenberg (G.C.& C.N.), ca 1910. Het type van de lantaarn was 245/7, maar hetzelfde etiket werd ook gebruikt voor andere modellen.

De serie lantaarnplaatjes 'The Tiger and the Tub' werd in ca. 1905 uitgegeven door W. Butcher & Sons, London, als nr. 514 in de serie 'Primus Junior Lecturers Series'. (8,3 x 8,3 cm.) U kunt hier de plaatjes bekijken.




Kom binnen, beste gast, en zoek een plaatsje in deze huiskamer van een Hollands gezin in het begin van de vorige eeuw. Doe de deur zorgvuldig achter u dicht want het daglicht moet buiten blijven. Ja, u zult tussen de kinderen op de grond moeten gaan zitten want de beide stoelen zijn natuurlijk bestemd voor Vader en Moeder. De oudste zoon Hendrik heeft zojuist de toverlantaarn die hij een paar dagen geleden voor zijn verjaardag gekregen heeft, tevoorschijn gehaald en geeft daarmee nu een echte voorstelling.

Natuurlijk heeft Hendrik eerst nauwkeurig de gebruiksaanwijzing, die aan de binnenkant van de kartonnen doos is geplakt, doorgelezen. Teneinde een volkomen helder en duidelijk beeld te kunnen verkrijgen moet de lantaarn op een meter of twee vanaf het scherm geplaatst worden op een stevige tafel. Hendrik maakte daarna zorgvuldig alle lenzen schoon en verwijderde het stof van de metalen spiegel binnenin het lamphuis. Vader hielp hem bij het vullen van de olielamp met olie, want dit was een vrij moeilijk en verantwoordelijk karweitje en ze wilden natuurlijk niet dat hun huis in de brand zou vliegen. Daarna werd de olielamp aangestoken, afgeregeld en in het lamphuis geplaatst. Het duurde even voordat Hendrik in de gaten had dat de lantaarnplaten er ondersteboven in moesten worden geschoven om ze op de juiste manier op het scherm te laten verschijnen. Toen moesten nog de lenzen worden scherpgesteld door ze langzaam in en uit elkaar te laten schuiven.

Nu staat Hendrik voor het doek en wijst met een aanwijsstok naar het scherm, terwijl hij het spannende verhaal vertelt dat bij de plaatjes hoort. Het liefste had hij natuurlijk ook nog zelf de toverlantaarn bediend, maar je kunt nu eenmaal niet alles tegelijk doen. Dat heeft hij dus maar aan zijn zus Carolina overgelaten. Steeds wanneer zij het volgende plaatje moet voorschuiven geeft hij een bijna onmerkbaar knikje met zijn hoofd. Zijn jongere broer Cornelis staat naast het scherm en ziet erop toe dat de kleintjes zich goed gedragen.

Vandaag staat het vreemde verhaal van 'The Tiger and the Tub' op het programma. Hendrik heeft die serie lantaarnplaten geleend van zijn vriendje Jacobus die, te oordelen naar de slechte conditie waarin het kartonnen doosje zich bevind, de serie zelf al heel wat keren gebruikt heeft. Het is de spannende geschiedenis van een tweetal heren die tijdens hun reis door een ver land lastig gevallen worden door een gevaarlijke klik op het doosje wanneer u de 
      plaatjes wilt bekijkentijger. Gelukkig voor hen is er toevallig een grote regenton in de buurt. Ze kiepen de ton over de tijger heen en hebben hem gevangen. Wanneer de tijger zijn lange staart door het gat in de ton steekt, leggen ze er snel een knoop in. De tijger, in paniek, gaat er gauw vandoor, met de grote ton aan zijn staart natuurlijk. De beide heren halen opgelucht adem.

Wanneer beide heren een jaar later weer op dezelfde plek komen zien ze tot hun grote verbazing dat alle tijgers daar nu rondlopen met zo'n ton aan hun staart. Vader moet grinniken wanneer hij het vreemde verhaal hoort. Hij begrijpt meteen dat het een parodie is op de theorie van die dwaze Engelsman.... hoe heet hij ook alweer? O ja, Darwin heet hij, Charles Darwin, en de theorie die hij verkondigt noemt hij de Evolutieleer. Belachelijk natuurlijk, net als dat rare verhaal van de Tijger en de Ton.

Na het laatste plaatje klappen de toeschouwers enthousiast. Ze zijn opgelucht dat het weer goed is afgelopen. Wanneer u de plaatjes nog eens goed bekijken wilt, klik dan op het doosje.......



 
De lantaarn, een kinematograaf gemaakt door George Carette & Company rond 1900.

De afmetingen zijn ongeveer 24 cm lang, 16 cm breed en 49 cm hoog, exclusief de filmspoelhouder.




Het oorspronkelijke etiket op de doos.

 
  English version....  Wat is er nieuw op deze site?  ©1997-2023 'de Luikerwaal'
Alle rechten voorbehouden.
Bijgewerkt tot 03-11-2023.
 Bovenrand pagina......