Annet en Wim spelen ook een belangrijke rol in het fantasievolle verhaal voor kinderen: Zo'n stom ding uit, eh.... 1879.

Buiten toetert een auto. Een jongen passeert op een knetterende brommer. In de lucht laat een vliegtuig een wit spoor achter. Een vrouw praat opgewonden in de mobiele telefoon aan haar oor. Binnen in het museum lijkt de klok een eeuw teruggedraaid.

Naast de lantaarn, een Engels exemplaar uit 1879 met twee objectieven, staat Annet. Met vaardige hand schuift zij de lantaarnplaten dan weer in de bovenste, dan weer in de onderste sleuf. De dubbele optiek maakt prachtige overvloeiers en andere effecten mogelijk. We zien een prachtig, zomers landschap. Geleidelijk wordt het herfst, winter, lente en weer zomer. Haar heldere stem weet precies de emoties over te brengen die horen bij de plaatjes die zij vertoont. Angst, boosheid, vreugde, verdriet. Die bevlogen presentatie, die emoties, dat is nou precies wat een toverlantaarnvoorstelling onderscheidt van een saai dia-avondje bij de buren. De plaatjes kunnen nog zo mooi zijn, wanneer de lantaarnist er niet in slaagt emoties over te brengen naar het publiek, dan slaat de verveling snel toe.

Achter de lantaarn zit Wim. Op het tafeltje voor hem staat een bonte verzameling apparaten voor de geluidseffecten. Een echte antieke speeldoos, die zorgt voor een opgewekt melodietje wanneer er kaleidoscopische beelden op het scherm worden vertoont. Een buikorgeltje dat op andere momenten voor de bijpassende muziek zorgt. Verder bellen, fluitjes, ratels en alles wat maar te pas komt. Wanneer het plaatje met een brandend huis wordt vertoond zorgt Wim ervoor dat je het vuur hoort knisperen, zo realistisch dat je het er warm van krijgt. Het langzaam verkreukelen van een vel cellofaanpapier zorgt hier voor het gewenste effect. Nee, geen geluiden op een bandje. Alle geluiden zijn ‘echt’.

Annet is al sinds 1987 bezig met het geven van voorstellingen. Zij deed in die tijd ‘van alles met poppen’. Ze bediende de hoofdrolspelers in bekende poppenseries op de televisie, maakte kleding voor poppen, ontwierp soms decors, kortom, het theater zat haar al in het bloed. Ze verzamelde lantaarnplaatjes en had een paar toverlantaarns. Toen er in een Hilversums theater het zoveeljarig bestaan van de bioscoop werd gevierd, kwam iemand op het idee haar te vragen een voorstelling te geven. Na lang aarzelen gaf zij toe, niet wetend dat dit de eerste zou worden van een lange reeks.

De eerste keren ging Wim alleen mee als chauffeur, voor het vervoer van de materialen, maar Annet besloot dat ‘als hij dan toch mee moest’, hij zich ook maar nuttig moest maken tijdens de voorstelling en al snel was Wim er helemaal bij betrokken. In het begin gaf dat wel eens strubbelingen. ‘Wim is ook altijd creatief bezig en had soms andere opvattingen over de opvoering als ik.’ vertelt Annet. ’Twee kapiteins op een schip dat kan niet. Nu hebben we duidelijk de rollen verdeeld.’

De lantaarn waarmee zij toen werkten was een enkelvoudige lantaarn, dus beperkt in zijn mogelijkheden. Annet was dolblij toen zij voor een relatief lage prijs de dubbele lantaarn kon aanschaffen waar zij nu mee werkt, een Engelse Tyler uit 1879. Een explosie van de toen gebruikelijke gasverlichting had het apparaat danig vernield. Met eindeloos geduld en de hulp van vele vrienden en kennissen slaagde Annet er in de lantaarn te herstellen. Ze is er, terecht, trots op dat het haar zo goed gelukt is.

Een keer of zes per jaar treden Annet en Wim op in het Goois Museum. Daarnaast zijn er bijvoorbeeld voorstellingen in andere musea, bejaardentehuizen, en verenigingsgebouwen. Ook konden zij eens optreden op het verjaardagsfeest van een honderdjarige om daar de oude man, zijn kinderen, klein- en achterkleinkinderen te laten genieten van een nostalgies middagje toverlantaarn. De familie had een bijzonder originele oplossing gevonden voor het probleem ‘wat geef je nou in hemelsnaam aan een honderdjarige?’

De voorstellingen in het Goois Museum hebben meestal een thema. Dat kan bijvoorbeeld ‘kerstmis’ zijn, of ‘sprookjes’, maar er komen ook wel ernstiger onderwerpen aan bod, zoals de dood. Dan schrijden er monniken in een lange stoet over het scherm, op weg om een medebroeder te begraven. Of een treurende familie op het kerkhof ziet plotseling de hemel oplichten en hun moeder in de gedaante van een engel verschijnen. ‘Leven, liefde, drama, oorlog, dood, geboren worden, je ziet die thema’s steeds weer terug op de plaatjes.’ zegt Annet. ‘Zo’n honderdvijftig jaar geleden veroorzaakten zulke beelden nog aanvallen van flauwtes bij het publiek. Wanneer de uitbarsting van de Vesuvius werd vertoond, renden de toeschouwers in paniek de zaal uit, bang dat de rode lava van het doek zou stromen en hen zou bedelven. Dat gebeurt nu niet meer natuurlijk. De toeschouwer van nu weten heel goed dat het allemaal niet echt is. Ook het tempo ligt veel hoger dan dat van vroeger. Toen kon je een hele avond vullen met een paar dozijn plaatjes. Dat kun je nu niet meer maken natuurlijk. Dan vallen de mensen erbij in slaap.’

Een volledig authentieke voorstelling is dus niet meer mogelijk. Toch proberen zij de sfeer van toen zo veel mogelijk te benaderen. Daar zit nogal wat werk aan vast.

Annet: ‘Het is soms heel moeilijk te achterhalen hoe de voorstellingen vroeger werden gegeven. Je krijgt nogal eens een serie platen in handen waarvan het bijbehorende verhaal ontbreekt. Dan maak ik er echt een sport van om dat verhaal boven water te krijgen. Wim en ik gaan regelmatig naar bijeenkomsten van toverlantaarnliefhebbers in Engeland en wanneer je dan wat met andere verzamelaars praat, dan blijken zij je soms te kunnen helpen aan dat verhaal waar je al zo lang naar zocht. De plaatjes die ik krijg zijn vaak in een heel slechte staat. Ik probeer ze dan zo veel mogelijk weer te maken zoals ze oorspronkelijk waren. Ook dat vereist heel wat speurwerk. Gelukkig heb ik heel wat boeken en tijdschriften die mij daarbij kunnen helpen.’

Annet en Wim werken (werkten, zie hieronder) regelmatig samen met ’de Luikerwaal’. Tijdens een expositie van de verzameling geven zij dan één of twee voorstellingen voor de bezoekers. Die combinatie werkt geweldig: Zo’n tentoonstelling is leuk, een voorstelling is leuk, maar een combinatie van die twee, dat maakt het toch wel tot iets heel bijzonders.