deel 3.

Biunial toverlantaarns dubbele lantaarns van gewoon metaal.

		A.T.Thompson & Co.
Tekst op een messing plaatje: 'A.T.Thompson & Co. 26 Bromeire St Boston. Pat date Feb 10,91'. Afm.: 40,5 cm hoog x 46 cm lang x 14,5 cm breed.
Dit is wel een zeer ongewone en goeddoordacht vervaardigde metalen biunial. Er is nergens de naam van een fabrikant vermeld. Rechtsonder een paar Beard patent platenwisselaars van mahoniehout en messing.		De twee kalklicht-lichtbronnen zijn uitzonderlijk lang en klaarblijkelijk speciaal vervaardigd om te passen in lantaarns van dit grote formaat. De bijbehorende gasverdeler is gemonteerd op een metalen plank die aan de zijkant van de kist kan worden bevestigd, terwijl de lantaarn er dan bovenop staat.
Het apparaat kan heel gemakkelijk uit elkaar worden gehaald en alle onderdelen passen daarna in het lamphuis......		......dat daarna precies in de stevige, vurenhouten kist kan worden geplaatst. Deze heeft aan de beide korte kanten een ijzeren handvat.
Het merkplaatje op deze verticale biunial vermeldt: "Bausch & Lomb Optical Co. Rochester, N. Y. U. S. A. Model C "Balopticon"....Pat. 1911."	Antieke biunial gemaakt door de Chicago Stage Lighting Co. Dit is een zwaar apparaat voor het gebruik in een theater. De projector meet 61 x 56 x 16,5 cm.
Een biunial die vervaardigd is door de Douglass Light Company uit Seattle. Douglass Light Company maakte alle metalen delen voor hun lantaarns, terwijl zij de lenzen kochten bij Bausch & Lomb in Rochester. Zij importeerden ook wat afbeeldingen op lantaarnplaten, maar gebruikten ook erg veel hun eigen fotomateriaal. Het ontwikkelen en monteren vond allemaal plaats in eigen huis en de zwart-witte afbeeldingen werden met de hand ingekleurd door de enige werknemer die geen familie was, Lydia Rauch Young. De platen werden verkocht of verhuurd (voor $1 tot $1,50 per twee weken) voor het gebruik in kerken, clubs, scholen en thuis. Soms werden de platen speciaal in opdracht vervaardigd, bijvoorbeeld voor reclameacties van fabrikanten of politieke bijeenkomsten.
	Metalen Biunial gemaakt door de McIntosh Stereopticon Co Chicago. De twee lange balgen zijn bij deze lantaarn niet gemonteerd.	Bij deze dubbele lantaarn zijn de balgen wèl gemonteerd.

	Verchroomde toverlantaarn gemaakt door de Macintosh Battery & Optical Company, Chicago, USA. Afm.: 48 cm hoog, met de poten 58 cm, 43 cm diep. Twee ronde blauwe venstertjes laten de vlam van de lampen zien.
McAllister bi-unial van geklonken vernikkelde metaalplaat.

Bausch & Lomb Balopticon BBM Dissolving Projector. Dit is een zware toverlantaarn van een professionele kwaliteit met een tweetal lenzen en een tweetal balgen, die onder een hoek staan zodat de beelden die zij projecteren elkaar overlappen. Zij werd in 1911, toen zij nog nieuw was, verkocht voor  $125 (ongeveer $2200 omgerekend vanwege de inflatie) en was de eerste lantaarn die professionele lantaarnisten in staat stelde vloeiende, synchrone fade-ins en fade-outs te maken met hun glazen lantaarnplaten en een enkele projector, waarbij de ene afbeelding langzaam in de andere kon overvloeien. Het gewenste effect kwam elektromechanisch tot stand. Het bedienpaneel van de lantaarn bevatte een paar reostaten (regelweerstanden) die het voltage bij de ene lantaarn verhoogde, terwijl het bij de andere lantaarn verlaagd werd. De afmetingen zijn ca 40,5 x 25,5 x 25,5 cm met de balgen geheel ingetrokken.
	Victor Animatograph biunial. De lantaarn is ca 43 x 28 x 15 cm groot. Een rond plaatje op de achterkant vermeldt naam en adres van de fabrikant: Victor Animatographic Co Pat Pend Davenport Iowa USA.

Een andere manier waarop gebruik kan worden gemaakt van de mogelijkheden die een biunial biedt, zoals het maken van overvloeiers, is de toepassing van twee identieke toverlantaarns die naast elkaar worden opgesteld.
Hier zijn twee toverlantaarns van de Amerikaanse fabrikant Lorenzo J. Marcy bovenop de houten kist geplaatst waarin zij ook konden worden vervoerd. De lenzen zijn van Darlot Paris, B.F. & Co. Op de lampen bevindt zich een koperen plaat met de tekst: L.J. Marcy Patented, April 28, August 11, 1866, July 6, 1869. Op de metalen stang tussen de lantaarns in kan een sluiter worden bevestigd waarmee de beide lenzen beurtelings worden afgedekt.
Hier wordt een paar toverlantaarns van de Engelse fabrikant Newton & Co. voor dit doel gebruikt. Zij werden duidelijk speciaal voor dit doel gemaakt, want zij zijn tegenovergesteld aan elkaar gebouwd (bv. de openslaande deurtjes elk aan een andere kant). Ook zij konden bovenop de kist waarin zij werden vervoerd worden gemonteerd. Hier is goed te zien hoe de sluiters die beurtelings de lenzen afdekken werden bediend met behulp van een slinger op de achterzijde. De lantaarns zijn 60 cm lang en 69 cm hoog. Wanneer zij op de kist zijn gemonteerd is de hoogte 115 cm.
Tot slot een derde voorbeeld van twee gekoppelde toverlantaarns. De lantaarns van staalplaat zijn gemaakt door Brevette en gebruiken een 3 pits brander. De lantaarns staan bovenop de grenen kast en worden met twee messing schroeven op hun plaats gehouden. De hoogte van de getande sluiter op de koperen pilaar kan worden aangepast, evenals de afstand tot de lantaarnlenzen.

©1997-2021 'de Luikerwaal' Alle rechten voorbehouden. Bijgewerkt tot 03-07-2021.