Toverlantaarn - Racistische afbeeldingen op oude toverlantaarnplaten? deel 1.

Racistische afbeeldingen op oude toverlantaarnplaten?
deel 1.


Naar:	deel 1	deel 2	deel 3	deel 4	deel 5	deel 6	deel 7	deel 8	deel 9	deel 10

Dit artikel bevat woorden of afbeeldingen die racistisch of op een andere manier kwetsend zouden kunnen zijn. Zij zijn hier opgenomen als een historische weergave van een heel andere tijd met heel andere normen en waarden, en betekenen beslist niet dat de webmaster/auteur van deze website zulke ideeën en beweringen ondersteunt. Zij laten de rol zien die niet-westerse personen vaak speelden in verhalen op de oude toverlantaarnplaten en hoe zij daarop werden afgebeeld.
In het Victoriaanse tijdperk (1837-1905) was men er van overtuigd dat zwarte personen nauw verwant waren aan de mensapen en dat de de westerse volken, als kolonisten van de wereld, een duidelijke opdracht van God hadden deze heidenen zo goed als zij maar konden de beschaving bij te brengen. De mensen waren daar heilig van overtuigd en dachten werkelijk dat zij in het bijzonder de zwarte Afrikanen daarmee verhieven. Er waren ook anderen die de vernedering van zowel Zwarten als Aziaten nastreefden op een bijzonder destructieve manier. Een van die manieren was het aankweken van het idee dat zwarte mensen voedsel waren voor de krokodillen. Verhoudingsgewijs veel platen in dit artikel laten dan ook zien hoe een inlander als aas wordt aangeboden aan een krokodil die met een opengesperde muil op hem wacht. Mensen moesten hierom lachen, want dit was de humor zoals zij die kenden. Kinderen dachten dat dit ontzettend grappig was en de ouders zetten hen daartoe aan. Deze platen zijn toonaangevende voorbeelden die terug gaan naar de wortels van de racistische denkbeelden. Zij maakten deel uit van toverlantaarnshows die de mensen moesten amuseren. Met deze voorstellingen versterkten zij in het algemeen het negatieve stereotype idee over de lage intelligentie van zwarte mensen dat zij al hadden. Aan de andere kant moeten we niet de fout maken alle lantaarnplaten waarop zwarte mensen zijn afgebeeld als racistisch te beschouwen. Het is wel zo dat op heel veel van zulke platen de niet-westerse mens wordt afgebeeld als raar, dom, onhandig, lelijk, minderwaardig, enzovoort, maar een veelvoud aan lantaarnplaten laat blanke mannen, vrouwen en kinderen zien met dezelfde eigenschappen en in soortgelijke situaties en niemand zal deze platen daardoor racistisch vinden. In dat geval zijn het gewoon grappige verhalen, en datzelfde geldt natuurlijk ook voor de meeste lantaarnplaten waarop gekleurde mensen zijn afgebeeld. Sommige van deze platen zouden misschien wel minder 'grappig' zijn wanneer blanke personen de hoofdrol vertolkten. Ook blazen sommige platen de karakteristieke eigenschappen van niet-westerse mensen op, op een karikaturale manier, bijvoorbeeld door een raar taaltje of extreem dikke lippen. Dit soort afbeeldingen doen ons soms de wenkbrauwen fronsen. Kortom, de grenzen tussen 'grappig' en 'racistisch' zijn vaak moeilijk vast te stellen. Oordeelt u maar zelf:
Junior Lecturers' Series. De Junior Lecturers' Series werden geproduceerd door W. Butcher & Sons, Londen (1870-1906) onder het handelsmerk Primus. De vierkante lantaarnplaten, 8,2 x 8,2 cm, werden verkocht als een set van acht stuks in een kartonnen doosje. Een aantal van deze verhalen hebben wel wat racistische trekjes.
	How Jing Jing bagged his Quarry. Hoe Jing Jing zijn prooi ving (504).	Gag-Jag the Rejected. Gag-Jag de verstotene (505).

Where there's a Will there's a Way. Waar een wil is, is een weg (506).	The Elephant's Revenge. De wraak van de olifant (509).	Ten Little N*** Boys. Tien kleine n****** (515).
The Five Senses (De vijf zintuigen).



'Five senses' verwijst naar de vijf traditioneel erkende methodes van waarneming of gevoel: horen, zien, aanraken, ruiken en proeven. De lantaarnplaten laten de vijf zintuigen zien zoals ze werden ervaren door een zwarte 'huisknecht', en zijn genummerd van 1 tot en met 5: het zien van een fles likeur, het ruiken van de inhoud, het proeven van de drank, het horen aankomen van de baas en het voelen van de zweepslagen die zijn baas hem geeft voor het stelen van de likeur. De set van vijf platen werd geproduceerd in verschillende variaties, in kleur zowel als in zwart/wit.
Een andere set van vijf toverlantaarnplaten met de titel "The Five Senses" gemaakt door W. T.? De afmetingen van deze platen zijn 8,2 x 8,2 cm.
Een langwerpige toverlantaarnplaat met daarop een tweetal zwarte kinderen, dansend, de maaltijd bereidend, drinkend, en...... oeps, een klein beetje dronken. De fabrikant is onbekend.
		Poor Jeremi. Arme Jeremi. Een set van 12 lantaarnplaten gemaakt door Theobald & Co. in hun All British T Series, in of voor 1897. Originele kartonnen doosje en tekstblad.


1. The hay was thick, and the sun was high, 'Isn't it hot?' said Jeremi.	2. Dinah Doe came wandering by,	3. 'What shall I say?' said Jeremi.

4. He ran to the rails and called out 'Hi', 'Shall I go with you?', said Jeremi.	5. But the maid replied with a scornful eye 'Certainly not, Mister Jeremi.!'	6. Then down he fell, and began to cry 'You are so cruel', sobbed Jeremi. But she pulled his hair and she poked his eye, 'Why don't you kiss me', Jeremi?'

7. But just as he kissed her, he gave a cry, 'There's somebody coming, said Jeremi.	8. And long before he had time to propose, The boss had given him on the nose.	9. Then he took his whip and made it fly Round the body of Jeremi! He made him wriggle, he made him cry 'Haven't you done?' said Jeremi.

10. Then off he ran to the river below All for the love of Dinah Doe;	11. Then into the river he jumped with a sigh;	12. Poor unfortunate Jeremi!
	Is een series als 'Poor Jeremy' racistisch? De zwarte jongen krijgt weliswaar een vreselijk pak slaag van zijn blanke meester, maar racisme zou pas niet te ontkennen zijn wanneer de zwarte jongen een blank meisje had gekust. Deze serie platen is ook bekend als 'Poor Jerimi' en als 'Jeremi'.



1. He meets the Donkey near the cross roads.	2. Donkey, Smart and Thistle.	3. The Donkey stands on his hind legs.

4. A regular kicker.	5. A perilous position.	6. Still in peril.
		Corporal Smart. Korporaal Smart. Een set van acht toverlantaarnplaten, 8,3 x 8,3 cm. De fabrikant is onbekend.
7. Astonishing attitudes.	8. Last scene of all.
Vijf karikaturen van zwarte mensen. Deze langwerpige toverlantaarnplaat meet 16 x 4,5 cm. Er is geen merkteken of signatuur op de plaat te zien. Catching the Goose. Het vangen van de gans.



		Complete set van acht vierkante toverlantaarnplaten, 8,2 x 8,2 cm. Op alle platen is met witte inkt in de rechter benedenhoek de titel van de serie geschreven: 'Catching the Goose', en in de linker benedenhoek een nummer van 1 t/m 8. Er is geen tekstblad aanwezig, maar de afbeeldingen spreken voor zichzelf.
De afbeeldingen van de serie hierboven zijn vrijwel hetzelfde als die van een serie van 10 lantaarnplaten met de titel 'Dat arh ole Crisermas Goose'. Nieuw zijn de titelplaat #1 en plaat #9. De maker van deze serie platen is onbekend.
Plaat II van een serie van twaalf, elk met vier ronde afbeeldingen.


Sambo delighted and Sambo disgusted. Sambo is hier eerst opgetogen, maar later, wanneer hij zijn been in de laars steekt en de zool er uit vliegt, vol afschuw. Een kleine serie bestaande uit slechts twee vierkante toverlantaarnplaten. De maker is W. Watson & Sons, Londen.
	Mechanische toverlantaarnplaat met een fotograaf die een foto maakt van een karikaturale zwarte dame met haar kind op haar schoot. Dat kind heeft maar liefst 24 verschillende gelaatsuitdrukkingen, die verschijnen wanneer men aan de slinger draait. Deze animatie laat slechts zes daarvan zien. De afmetingen van het houten frame zijn 18 x 11,5 cm.
Meer........