Wat is er nou zo leuk.... aan een toverlantaarn?

	WAT VINDT HENC DE ROO NOU ZO LEUK AAN EEN TOVERLANTAARN?
Een verzamelaar (de webmaster, Henc de Roo) vertelt hoe hij er toe gekomen is toverlantaarns te gaan verzamelen. Foto's: - Mijn eerste lantaarn, bijzondere pijp, verende plaathouder, geblauwd blik, fabrikant Johann Falk, Duitsland 1900. - Toverlantaarn met ingebouwde olielamp. Boven- en onderdeel zijn scharnierend met elkaar verbonden, merk en herkomst onbekend. - Langwerpige toverlantaarnplaat gemaakt door G.B.N. met 4 afbeeldingen. - 'Vader vertelt ons over Xantippe'. Collectie Digitale Bibliotheek voor Nederlandse Letteren. - De webmaster voor een vitrine met een deel van zijn verzameling. Foto: Irene Popken.	Toen ik tachtig jaar geleden ter wereld kwam stond de zon in het sterrenbeeld Kreeft en dat betekent, zo leert ons de astrologie, dat ik was voorbestemd een verzamelaar te worden. Zo iemand die nooit iets kan weggooien en wiens kasten uitpuilen van de spullen die 'ooit nog wel eens van pas zouden kunnen komen'. Op zeer jeugdige leeftijd vond ik het al leuk om met de filmstripprojector die ik voor mijn verjaardag had gekregen, voorstellingen te geven voor mijn vriendjes en klasgenoten. Ik draaide steeds het volgende plaatje voor en vertelde daarbij spannende verhalen, zoals de Avonturen van Kapitein Rob. Op een rommelmarkt in Haarzuilens kocht ik in 1972 mijn eerste toverlantaarn voor twaalf en een halve gulden (gevraagd werd vijftien gulden maar op een rommelmark moet je nu eenmaal pingelen). Ik werd getroffen door de fraaie schoorsteenpijp. Geen gladde, kromme of geknikte pijp, zoals bij de meeste toverlantaarns, maar een pijp die mij deed denken aan de oude stoomlocomotieven die in Wild West-films rondrijden. De lantaarn bracht meteen herinneringen terug aan die eerste filmstripprojector en de voorstellingen die ik er mee gaf. Deze was veel ouder en had nog een olielampje als lichtbron in plaats van een elektrische gloeilamp. Zij was vervaardigd door de speelgoedfabrikant Johann Falk uit Neurenberg, maar dat wist ik toentertijd nog niet. Ik wist toen nog helemaal niets van toverlantaarns! Hij kreeg een mooi plaatsje in onze huiskamer. Niets aan de hand nog. Maar mijn broer, die hem daar zag staan, schonk mij een tweede. Zijn buurvrouw had dat ding al bijna met het groot vuil meegegeven. Hij had hem nog net kunnen redden. Toen had ik er dus twee, toen had ik dus opeens een verzameling. Klein nog, maar toch..... Ik stroopte alle rommelmarkten af, zette advertenties in personeels- en huis-aan-huisbladen en gaandeweg werd mijn verzameling groter. Veel exemplaren waren bedekt met stof en vuil en roest van tientallen jaren. Zij werden door mij grondig schoongemaakt, opgepoetst en zo nodig gerepareerd. Al gauw waren het er enkele tientallen. De laatste jaren gaat het wat minder snel want het aantal mensen dat 'misschien nog wel iets op zolder heeft staan' wordt steeds kleiner. De eerste tientallen van mijn lantaarns heb ik een bijnaam gegeven om ze uit elkaar te kunnen houden. De eerste heet, natuurlijk, 'Haarzuilens'. Een ander heet 'Mevrouw van Hunnik', naar de gulle geefster ervan. Ik heb een 'Eitje', een 'Slagschip' en een 'Leienaar'. Een filmprojector heb ik 'Frits' genoemd, naar de vorige eigenaar Frits Thors, ooit een bekende tv-nieuwslezer met sneeuwwit haar. Al die lantaarns nemen een hoop ruimte in beslag, zijn verschrikkelijke stofnesten en moeten voortdurend beschermd worden tegen roest en verval. Maar ik wil ze niet meer missen. Ze hebben allemaal hun eigen verhaal. Ze zijn een beetje familie van me geworden, ook al ben ik nu gestopt met namen geven nu ik er honderden van heb. Daarnaast bevat de collectie ook filmprojectoren en -camera's, stereokijkers, lithofanen, boeken en naar schatting meer dan duizend lantaarnplaten, waaronder ook bewegende, zoals chromatropen. In de loop der jaren werd ik minder actief op het gebied van verzamelen. Minder rommelmarkten en antiekwinkels voor mij. Dit betekent echter niet dat ik mijn interesse in toverlantaarns ben kwijtgeraakt. Het was en bleef een hobby. Een andere hobby van mij was het werken met computers. Twee totaal verschillende werelden natuurlijk, maar die kunnen, naar later bleek, heel goed samengaan. Internet was in opkomst. Zo'n vijfentwintig jaar geleden wilde ik wel eens iets gaan doen met websites en kwam ik op het idee mijn twee hobby's te combineren. Een onderzoekje had mij geleerd dat er nog geen Nederlandse toverlantaarnsite bestond, dus welk onderwerp zou ik beter kunnen kiezen voor mijn nieuw te maken site dan de toverlantaarn?! Wanneer ik nu beelden van die eerste pogingen terug zie kan ik beurtelings lachen en huilen, maar al snel groeide 'de Luikerwaal' uit tot een wereldwijd zeer gewaardeerde website. Omdat ik besefte dat het Nederlandse taalgebied erg klein is, maakte ik al vanaf het begin ook een Engelstalige versie. Regelmatig krijg ik nu reacties uit Deventer, Italië, Japan, Canada en overal vandaan en dat is gewoon hartstikke leuk. Meestal gaan die reacties ook gepaard met vragen, meer dan mij lief is want in het beantwoorden gaat ontzettend veel tijd zitten. Tijd die ik liever besteed aan het uitbreiden van de website, maar ik probeer het toch zo veel mogelijk te doen. De bezoekers van de Nederlandse versie tracht ik zoveel mogelijk te bedienen met een FAQ (veelvuldig gestelde vragen). Er waren tijden dat het uitbreiden van de website een complete werkdag vulde, soms zelfs nog met 's avonds overwerken erbij. Dat is nu minder geworden, maar met wat onderbrekingen vinden er toch nog steeds vrijwel dagelijks uploads plaats, soms slechts één afbeelding per dag, soms een hele serie en heel soms een geheel nieuw item. De website is inmiddels uitgegroeid tot een virtueel museum. O ja, dat zou ik bijna nog vergeten.... Wat is er nou zo leuk aan een toverlantaarn? Ach, een toverlantaarn is niet zo maar een apparaat. Het is veel meer. De bijzondere sfeer die om een toverlantaarn hangt kan ik niet beter tekenen dan de anonieme schrijver van het gedicht dat ik vond in een oud kinderboek:
	DE TOOVERLANTAARN De tooverlantaarn is ons gistren vertoond; Wat was dat een prachtig spektakel! Het heeft ook wel meer dan twee uren geduurd; Voor kleintjes geleek 't een mirakel. Eerst stond hun die donkere kamer niet aan; Maar weldra verschenen er leeuwen, Hijena's en tijgers, wolvinnen en meer; 't Klein zusje begon haast te schreeuwen. Jan Klaassen, Pierrot gaven meerdere pret, Gelijk ook dat glas met soldaten; Het was zoo bedrieglijk, als leefde de troep; 't Mankeerde nog maar dat zij praatten. Het molentje heeft met zijn wieken gedraaid; Van 't wagentje draaiden de wielen; Soldaten, zij schoten hunn' snaphanen af, Waardoor er twee vijanden vielen. Een man nam zijn hoed af en't vrouwtje dat neeg, Terwijl zij elkander passeerden. Het ging al heel kunstig; mij trof bovenal Soldaten, die heusch exerceerden. Het werd door oom Gerrit zoo aardig vertoond, Als hij maar wat zei, lachten allen; Hij heeft het met geestigheid heerlijk gekruid, Is nooit in het laffe vervallen. De tooverlantaarn maakt verheugd, blij te moe. Een tooverlantaarn wensch ik allen u toe!

Een tooverlantaarn wensch ik allen u toe!