Homepage 'de Luikerwaal'
PUNCH EN JUDY
JAN KLAASSEN en KATRIJN
deel 1
Boven: Een vierkante, glazen toverlantaarnplaat, afm. 8,2 x 8,2 cm.
Misschien is dit een reclameplaat voor een Punch and Judy Show.

 
Punch en Judy zijn de held en heldin uit een komisch poppenspel dat zijn oorsprong heeft in de Italiaanse rondtrekkende Commedia dell' Arte groepen uit de 14e eeuw. Pulcinella, een potsenmaker met een lange, kromme neus, was een populaire figuur in de kluchten van deze acteurs. De komedie verspreidde zich naar Frankrijk en Engeland in de 17e eeuw. Daar vermengde de Pulcinella-figuur zich met de Britse traditie van het handpoppenspel en werd hij Punchinello, of Mr. Punch.

Aan het einde van de 18e eeuw verspreidde een groot aantal plaatselijke poppenhelden de afstammelingen van Pulcinella door Europa. In Frankrijk was het Guignol, in Duitsland Kasperl, in Nederland Jan Klaassen, in Spanje Christovita, in Roemenië Valicke enzovoort. Punch kreeg ook een vrouw, Judy (oorspronkelijk bekend als Joan); in Nederland heet zij Katrijn.

Al deze figuren zijn handpoppen. Soms spreken zij door middel van een piepertje in de mond van de poppenspeler, waardoor hun stem een doordrinkende en onmenselijke klank krijgt.
 
Jan Klaassen: "Willen jullie een verhaaltje?"
Kinderen: "Jaaa!"
Jan Klaassen: "Ik zei: Willen-jullie-een-verhaaltje??"

Kinderen: "Jaaaaaaaaaaaahh!!!"
Jan Klaassen: "Ik hoor jullie niet! Ik zei: WILLEN JULLIE EEN VERHAALTJE?!!!!"
Kinderen: "JAAAAAAA
AAHHHHHHHH!!!"


Een complete serie van 12 lantaarnplaten waarop de avonturen van Punch en Judy zijn afgebeeld. Standaard afmetingen 3¼ inch vierkant (8,3 cm).

Links het originele doosje, met als inhoud '12 superior English made Lantern Slides 3¼" x 3¼" '. Rechts de daarbij behorende teksten.

De fabrikant is Theobald & Co., Engeland.


Handgeschilderde schuifplaat in een houten frame. Afmetingen 18 x 10 cm.

 

 
Twee langwerpige toverlantaarnplaten uit een serie van drie met op elke plaat vier afbeeldingen, dezelfde als hierboven.

Dezelfde serie is ook uitgegeven als een set van vier glazen strips van 15,3 x 4,5 cm, met drie plaatjes op elke strip.

 
Eén lantaarnplaat uit een andere serie van vier langwerpige toverlantaarnplaten, elk met drie afbeeldingen.
 

The Story of Punch and Judy
Een tweede serie van 12 vierkante lantaarnplaten met een verhaal van Punch and Judy. De fabrikant van deze serie is onbekend. De platen volgen in grote lijnen het verhaal van de platen van de Theobald serie hierboven. We zien hier zelfs op plaat 3 hoe Punch hun baby uit het raam gooit, zoals beschreven is in bovenstaande reading bij plaat no 7.




 

Twee grote Punch en Judy lantaarnplaten, Engels, ca 1860. Deze lantaarnplaten in een houten frame meten ca 30,5 x 8 cm en zijn met de hand geschilderd.

Een poppenkastvoorstelling. De eigenaar van het theater int het toegangsgeld van het toestromende publiek.

 
Een schitterende met de hand geschilderde toverlantaarnplaat waarop een trommelaar is afgebeeld die de aandacht van het publiek trekt voor zijn poppenkastvoorstelling.
 
Een zeldzame handgeschilderde lantaarnplaat in een mahoniehouten frame, afm. 18 x 14 cm, ca 1860.
De plaat is getiteld 'Punch'.
 
De afmetingen van deze Engelse bewegende lantaarnplaat zijn 18 x 10 cm. De neus van Mr. Punch wordt langer en langer wanneer het verschuivende glas wordt uitgetrokken.
Rechts: Een projectie van deze grappige lantaarnplaat op de omslag van een catalogus van het Museum of Cinema in Girona, Spanje, uitgegeven in 1998. Het boekje is 21 x 25 cm groot en bevat 24 pagina's.

Van de bewegende lantaarnplaat waarop de neus van Mr. Punch langer wordt bestaan veel verschillende uitvoeringen. Soms verschijnt aan het eind zijn pijprokende hondje Toby, soms zijn familieleden, soms wat medespelers en soms helemaal niets.
Veel meer bewegende toverlantaarnplaten.
 
JOY & SORROW (Vreugde en verdriet). 
Een schitterend paar 'dissolving views' of overvloeiers, gemerkt '52-a  JOY' and '52-b SORROW', ca 1880.
Geweldige plaatjes van een meisje met een leuke Punch-pop op haar arm, en van hetzelfde meisje met de pop waarvan de neus is afgebroken. Wat een verdriet!
De afmetingen van de houten frames zijn 18 x 10 cm.
Twee prachtige lithofanen met dezelfde voorstelling als op de lantaarnplaten hierboven met de afbeeldingen van een meisje dat blij is met haar Punch-pop en later verdrietig is wanneer de neus van de pop is afgebroken. Joy and Sorrow.

Deze afbeeldingen zijn gebaseerd op de originele schilderijen van de artiest Thomas Francis Dicksee (1861).



Enkelvoudige hefboomplaat die een scene uit een poppenkastvoorstelling laat zien. De plaat is gemonteerd in een houten frame van ca 18 x 10 cm.

 




Judy wiegt de baby nogal onhandig in slaap.
 
  Meer Punch and Judy...
 
  English version......  Wat is er nieuw op de site?  ©1997-2024 'de Luikerwaal'
Alle rechten voorbehouden.
Bijgewerkt tot 14-03-2024.
Naar bovenrand pagina......