Toverlantaarn - Lantaarnplaten waarop een toverlantaarn of een voorstelling met de toverlantaarn is afgebeeld.

	De toverlantaarn vertoont..... De Tooverlantaarn!
Lantaarnplaten waarop een toverlantaarn of een voorstelling met de toverlantaarn is afgebeeld.

	Heel oude lantaarnplaat van rond 1700 met de afbeelding van een laterna magica uit die tijd. Met de hand geschilderd.

	Franse toverlantaarnplaat getiteld 'LA LANTERNE MAGIQUE et LE MONTREUR D'OURS' van de fabrikant Lapierre. Een man draagt een kooi met daarin een konijn; een andere man komt aanrennen met een toverlantaarn in de hand. Het bijschrift bij deze scene is 'Kerisse' (?). Afmetingen 6,5 x 27 cm. Een 'montreur' is iemand die in het publiek optreedt met curiositeiten, zoals beren, marionetten en.... de toverlantaarn.

	Twee Franse toverlantaarnplaten, waarschijnlijk van de fabrikant Lapierre, ca 1890. Op de bovenste afbeelding (een gedeelte van een langere plaat) zien we ook weer een man die komt aanrennen met een toverlantaarn en ook hier is de toverlantaarn gericht op een vogelkooi met daarin een konijn. Dat kan toch geen toeval zijn?! Op de onderste plaat wordt een toverlantaarn van Lapierre, hier geschreven met één R, rondgereden op een kar. De plaat maakt deel uit van een serie van 12 platen.

	Een met de hand geschilderde enkelvoudige schuifplaat met de afbeelding van een lantaarnist die een toverlantaarnvoorstelling geeft. De afmetingen zijn 18 x 10 cm.

	Deze plaat lijkt heel erg op de plaat hierboven. De naam van de fabrikant is in het frame geperst:

	En deze schuifplaat lijkt ook weer op de bovenstaanden. Deze platen werden met de hand geschilderd en de artiest werd veel vrijheid gelaten bij het gebruik van kleuren en het veranderen van details.
	Afbeelding: Toverlantaarnmuseum Heiloo

De bekende ontdekkingsreiziger David Livingstone vertelt hier het Bijbelse verhaal van Abraham en zijn zoon Isaac in Afrika. De christelijke missionaris gebruikte de toverlantaarn als een manier om Bijbelverhalen te vertellen.
Naar verluidt brak er paniek uit onder de inheemse toeschouwers toen er plotseling nogal angstaanjagende beelden op het scherm verschenen. Livingstone moest uitleggen dat er geen magie in het spel was, maar alleen simpele technologie.

		Victoriaanse, met de hand geschilderde, lantaarn schuifplaat met de afbeelding van een lantaarnist. Wanneer het bewegende glas wordt verschoven, verschijnt het geprojecteerde beeld van een Hollandse windmolen. De afmetingen zijn 18 x 10 cm.

Vader geeft een voorstelling. Enkelvoudige schuifplaat.

Met de hand geschilderde enkelvoudige schuifplaat met een lantaarnist, ca 1880. De afmetingen zijn ca 18 x 10 cm.

	Enkelvoudige schuifplaat. Waarschijnlijk zien wij hier een spiritistische seance, waarbij de spiritist de geest oproept van de vrouw haar man, een overleden militair. Dit met behulp van de toverlantaarn die achter de vrouw staat opgesteld. De toverlantaarn werd wel vaker gebruikt voor het oproepen van 'geesten'.
Rechts een iets andere versie van deze schuifplaat. De man is hier gekleed in burgerkleding en er zijn andere kleuren gebruikt voor de andere personen en attributen. Ook hier zien we de vrijheid die de artiest had bij het schilderen van zijn platen.
Afbeeldingen seance: Toverlantaarnmuseum Heiloo


	Op het eerste gezicht een heel gewone toverlantaarnplaat met een kersttafereeltje. Maar wanneer we inzoomen op de tafel met kerstcadeautjes zien we daar naast de kerstboom een toverlantaarntje staan. Ongetwijfeld een cadeau waar het hele gezin plezier aan zou gaan beleven.

Afbeelding: Collectie Christiaan Huygens Theater, Zeist.
Deze buitengewone lantaarnplaat uit de collectie van het Christiaan Huygens Theater laat zien hoe een lantaarnist een voorstelling geeft bij een welgestelde familie thuis. In de eerste scene zien we hoe een dame uit een raam kijkt, waaronder een rondtrekkende lantaarnist passeert met op zijn rug een toverlantaarn en een kist met verdere benodigheden. Hij wordt gevolgd door een jongen met een draailier. De lantaarnplaat is een panoramische schuifplaat waarvan alle bewegende delen geschilderd zijn op een enkele glasplaat. Door het glas te verschuiven kan het gezicht en het bovenlijf van de lantaarnist bewegen, een van de aanwezigen steekt een hand op, er verschijnen 'geprojecteerde' afbeeldingen in de cirkel, de heer des huizes betaalt de lantaarnist na afloop terwijl de dienstbode een borreltje voor hem inschenkt. Tot slot worden lantaarnist en assistent uitgelaten door de gastheer en zijn vrouw. Een zeer complexe opeenvolging van handelingen die helaas niet volledig op dit scherm kan worden weergegeven.

	Een met de hand ingekleurde fotografische toverlantaarnplaat waarop we een lantaarnist zien die een Riley Kineoptoscope projector bedient, c. 1897. Deze plaat maakt deel uit van de Science Museum Group Collection.