Vanwege de grote
verscheidenheid is het bijna onmogelijk de toverlantaarns in te delen in
categorieën. We kunnen wel proberen ze te onderscheiden naar een aantal
kenmerkende eigenschappen, maar veel lantaarns zouden we in meerdere groepen
kunnen onderbrengen. We krijgen bovendien altijd te maken met uitzonderingen
en grensgevallen. Veel modellen werden ook nog in verschillende groottes
uitgebracht, waarbij de kleinere dan onder de speelgoedlantaarns en de
grotere onder de huiskamerlantaarns zouden kunnen vallen. |
|
Dit 'liggend-tonnetje-model'
toverlantaarn werd door meerdere fabrikanten uitgebracht. Deze lantaarn
is
gemaakt door de Duitse gebroeders Bing (ca 1905). Het handelsmerk G.B.N. is in de voorste
staander geperst. De lantaarn is geschikt voor een kleine olielamp. Dit model 'EOS' werd in 8 verschillende groottes verkocht. Deze is de grootste, 34 cm hoog en geschikt voor glazen platen van 8 cm breed. Door het grotere formaat lantaarnplaten en de wat sterkere olielamp waren de geprojecteerde beelden beduidend helderder en gedetailleerder dan die van de kleine speelgoedlantaarns. De kartonnen doos waarin de lantaarn verpakt is, bevat ook een serie van twaalf bijbehorende lantaarnplaten. |
De lantaarnplaten werden ook vaak, meestal als een serie van twaalf stuks, in een kartonnen doosje verkocht. Deze platen zijn van de Gebrüder Bing en hebben het handelsmerk G.B.N. |
||
Toverlantaarn
'Helios' gemaakt door de gebroeders Bing, Neurenberg. Deze lantaarn is vermeld in de Catalogus van 1906: |
|
|
Toverlantaarn voorzien van merkplaatje 'E.P.' (Ernst Plank). Circa. 1900, Duitsland. |
Mailbox model. Rood geschilderd blik. Schoorsteen zwart geschilderd met goudkleurige biezen.
Tweedelig objectief met messing vatting voor de lens. Zijwaarts scharnierend deurtje aan achterkant.
Twee pennen in de plaathouder houden de dunne glasplaten op hun
plaats. De pennen kunnen snel en eenvoudig worden verwijderd wanneer
dikkere platen in een houten frame moeten worden vertoond. Aan één zijkant twee uitklapbare handgrepen. Voor lantaarnplaten van 8 cm breed. Afm. ca.: lang 23 cm, breed 13 cm, hoog 35.5 cm incl. schoorsteen. |
|
Anders dan de andere fabrikanten in Neurenberg,
zoals Bing en Ernst Plank, was Max Dannhorn gespecialiseerd in het maken
van toverlantaarns. De modellen zijn meestal uitbundig versierd. Deze
fraaie lantaarn uit 1885 heeft een schoorsteen en voet van
messing. Het lamphuis is rood gelakt. De voet van de lantaarn doet
tevens dienst als oliereservoir voor de ingebouwde lamp. Deze lantaarn is geschikt voor lantaarnplaten van 3,5 cm breed. |
|
|
|
||
De twee
grootste Franse fabrikanten van toverlantaarns, Lapierre and Aubert, maakten modellen die vaak
sterk op elkaar leken. Ze zijn wel beiden duidelijk te herkennen als
Franse lantaarns door hun kleurrijke beschildering met een transparante
alcohollak. Deze lantaarn werd in 1880 gemaakt door de gebroeders Lapierre.
Het model werd Lanterne Riche genoemd en werd in 9 verschillende
groottes gemaakt. De grootste modellen die men gerust tot de
huiskamerlantaarns kan rekenen, waren erg duur en werden daardoor weinig verkocht. Ze zijn nu dan
ook zeldzaam. De lantaarn is alleen aan de voorkant te openen, door de plaatdrager opzij te schuiven. De grootste was 55 cm hoog, de kleinste nog geen 20. |
|
|
Lantaarnplaatje van Franse makelij. |
||
|
Met zijn hoogte van 20 inch was de 'Prophet' van
Ernst Plank één van de grotere toverlantaarns van deze fabrikant. Zelfs een heus aanplakbiljet en toegangskaartjes werden meegeleverd. |
|
|
||
Deze lantaarn zou heel goed bij de bijzondere
toverlantaarns kunnen staan, want de prachtig beschilderde keramische
tegels maken deze lantaarn tot een echte bezienswaardigheid. Deze 'Keramik Laterne' werd rond 1895 gemaakt door Johann Falk. Drie wanden van het lamphuis bestaan uit 'Keramikfliessen'. De lantaarn was te leveren met verschillende bonte bloemendecoraties. Doordat de tegels erg kwetsbaar waren, zijn er helaas niet veel meer van over. Zie ook: Keramische lantaarns. |
||
Kies een andere soort toverlantaarn door op een van de onderstaande afbeeldingen te klikken: | |||||
©1997-2021 'de Luikerwaal' Alle rechten voorbehouden. Bijgewerkt tot 10-05-2021. |