Toverlantaarn - De drankbestrijding, deel 1.

	De drankbestrijding, deel 1.
Ach Vaderlief, toe drink niet meer...


Naar:	deel 1	deel 2	deel 3	deel 4	deel 5	deel 6	deel 7	deel 8	deel 9	deel 10

	Father, dear father, come home with me now, The clock in the steeple strikes one; You said you were coming right home from the shop As soon as your day's work was done; Our fire has gone out, our house is all dark, And mother's been watching since tea, With poor brother Benny so sick in her arms And no one to help her but me, Come home! come home! come home! Please father, dear father, come home. Deze tranentrekkende Engelse 'temperance song' doet sterk denken aan een welbekende smartlap, gezongen door de Zangeres zonder Naam: Ach vader lief, toe drink niet meer, ik vroeg het al zo menige keer, want moesjelief huilt telkens weer, ach vader lief, toe drink niet meer....

Come home, Father. Hoewel er meerdere coupletten zijn van dit tragische lied schijnt deze serie toverlantaarnplaten van York & Son, England, toch slechts te bestaan uit drie platen.
De georganiseerde drankbestrijding in 19e en het begin van de 20e eeuw probeerde in de eerste plaats mensen aan te moedigen het gebruik van sterke drank te matigen, maar drong ook wel aan op een volledige onthouding. Het is niet verbazingwekkend dat het voornamelijk vrouwen waren die zich daarmee bezig hielden, omdat die, samen met hun kinderen, het ongebreidelde drankgebruik van het manvolk om hen heen jarenlang hadden moeten verduren. Alcohol werd ook als oorzaak gezien van veel sociale misstanden, als ernstige gezondheidsproblemen, armoede en misdadigheid. Aanvankelijk probeerde de beweging door middel van overreding en zachte dwang het probleem te benaderen. De eerste organisaties in Europa ontstonden in Ierland, in de jaren 1820, en waaiden al snel over naar Schotland en Engeland. In de Verenigde Staten werd een belofte van volledige onthouding openbaar gemaakt door een aantal priesters in het begin van de jaren 1800. Verenigingen voor drankbestrijding werden gevestigd in New York en Massachusetts. Voornamelijk dankzij het verspreiden van deze boodschap via de preekstoel, waren er in de jaren 1830 zo'n 6.000 plaatselijke drankbestrijdingsgroeperingen (mooi woord voor Scrabble!) actief. De bekendste uiting van de drankbestrijding sinds de hoogtijdagen van de beweging is de Alcoholics Anonymous (A.A.). Deze wijdverspreide en alom gerespecteerde organisatie staat een complete onthouding voor, maar behandelt alcoholisme als een ziekte en vraagt niet de overheid om controle en bemoeienis met de drankindustrie. De drankbestrijding maakte altijd graag gebruik van moderne technologieën om haar doelen te verwezenlijken en dus werden veelvuldig toverlantaarns en de toepassing van fotografie ingezet wanneer het publiek werd voorgelicht over de gevaren van een losbandig leven. In de jaren 1880 bestond er in Groot-Brittannië een goed gevestigd netwerk van leveranciers en uitgevers waaronder de United Kingdom Band of Hope Union. Hier konden lokale organisatoren toverlantaarns en toebehoren, lezingen, pamfletten en andere teksten verkrijgen. De lantaarnplaten waren meestal te huur en niet te koop. Er waren bedrijven die geld verdienden aan de beweging, vaak uit commerciële overwegingen, maar soms ook uit sympathie met de doelstellingen ervan. De fabrikant van lantaarnplaten Bamforth en de platenverhuurder Riley Brothers zijn goede voorbeelden van bedrijven die goed floreerden dank zij de 'temperance movement". Een aantal uitgevers van boeken hadden goede contacten met Bamforth die voor heel veel van hun publicaties lantaarnplaten produceerde. De meest uitgebuite toepassing van de fotografie in de lantaarnplaten van de drankbestrijding was natuurlijk het Life Model genre, waarvoor levende modellen werden gebruikt, dat zijn bloeitijd beleefde van de jaren 1870 tot aan de Eerste Wereldoorlog.

The Bottle. De Fles.

			Een van de bekendste drankbestrijdingsverhalen is 'The Bottle' van George Cruikshank. Er zijn heel wat versies van dit indrukwekkende verhaal. Hiernaast de laatste drie platen van een serie, uitgevoerd in sepia kleuren. De fabrikant is McIntosh Stereopticon Co. Chicago. De platen zijn 8,2 x 10 cm groot.
#5 "Cold, Misery and Want Destroy the Youngest Child".	#6 "Fearful quarrels and brutal violence are the natural consequences".	#8 "The bottle has done its work."
De complete series vindt u hier.
The Calculating Cobbler. De rekenende schoenlapper. Een klassiek drankbestrijdingsverhaal. De platen zijn 8,2 cm in het vierkant en worden op het doosje omschreven als 'Superior Lithographic Coloured Lantern Slides'. Op het schild in de hoek van de eerste plaat staat vermeld: 'A Copyright Story by Ellen Moorhouse reproduced by special permission, being no. 4 of Jarrolds' Penny Popular Stories. London Jarrold & Sons, 3 Paternoster Buildings.' Dit gebied werd tijden WO II platgebombardeerd en bestaat dus niet meer.



1. Mr Dropmore calculates how much drink he can buy.	2. A firm word and reproach from a good customer.	3. Mr Dropmore is no help to his hardworking wife.

4. Mother and children alone. Father is at the Pub.	5. Mr Dropmore, the worse for drink. 'He will recover'.	6. Helpful advice from the good lady. 'Come to the meeting'.


7. Mr Dropmore makes a new start. He changes name.	8. The diligent Cobbler proudly displays his work to his son.	9. At home -- A happy scene.


10. The Cobbler speaks at the Temperance Meeting.	11. Mr Blackett is going out of business.	12. A converted Mr Blackett has the barrels drained.

Ten Nights in a Bar Room. Een tiental nachten in een bar.
	Deze serie van 12 toverlantaarnplaten werd geproduceerd door T.H. McAllister, Manufacturing Optician, 49 Nassau Street, N.Y., naar de roman 'Ten Nights in a Bar-room and What I Saw There', in 1854 geschreven door de Amerikaanse auteur Timothy Shay Arthur. Zij laat op treffende wijze de kwade kanten van het drinken zien en ook welke gevolgen dat heeft voor een heel gezin. De ronde platen zijn gevat in een houten frame van 4" x 7" (10 x 18 cm) groot.

1. The Arrival at the "Sickle and Sheaf"	2. Joe Morgan's little Mary begs him to come home

3. Slade throws glass at Joe Morgan and hits Mary	4. Joe Morgan suffering the horrors of Delirium Tremens

5. Death of Joe Morgan's little Mary	6. Frank Slade and Tom Wilkins riding off on a spree

7. Willie Hammond is induced by Harvey Green to gamble	8. Harvey Green stabs Willie Hammond to death

9. Quarrel between Slade and his son Frank	10. Frank Slade kills his father with a bottle

11. Meeting of the citizens in the Bar-Room	12. The Departure from the "Sickle and Sheaf"

The two Drunkards. De twee zuiplappen. Een fraaie serie van twaalf vierkante lantaarnplaten gemaakt door Theobald & Co., Engeland.





Een serie van twaalf toverlantaarnplaten met een aangrijpend drankbestrijdingsverhaal. Een man drinkt een drankje in een bar. Plotseling valt een van de aanwezigen, wellicht veroorzaakt door een overmatig drankgebruik maar misschien was het wel gewoon zijn tijd, wie zal het zeggen?, zomaar levenloos van zijn stoel. De man wandelt geschrokken naar huis ('Wanneer ben ik aan de beurt?') en vindt daar zijn kinderen en zijn vrouw, waarvan de laatste hem op berispende toon toespreekt. 'Dat zeikwijf ook altijd' denkt hij. Hij verlaat ontstemd zijn huis en loopt naar de rand van het dorp, waar hij maar liefst drie hele lantaarnplaten lang knorrig onder een wegwijzer zit te kniezen. Het kan niet anders of er moet in die tijd heel wat door zijn hoofd zijn gegaan. Uiteindelijk denkt hij: 'Ach, ze heeft ergens ook wel een klein beetje gelijk, mijn Marie, en bovendien begin ik honger te krijgen.' Dus valt hij op zijn knieën en oefent alvast hoe hij zijn vrouw straks om vergeving zal vragen voor zijn onbehoorlijk gedrag. Thuisgekomen is hij gelukkig al zo ver ontnuchterd dat hij zich niet voor het oog van zijn kinderen belachelijk gaat maken en die theatrale knieval maar achterwege laat. Hij geeft simpelweg zijn vrouw en kinderen de belofte nooit meer te zullen drinken en daar moeten ze het maar mee doen. En zo eindigt ook dit verhaal weer zoals het hoort: iedereen is blij en gelukkig. Hij trekt zijn kinderen, die nog wat aarzelen vanwege de verstikkende dranklucht die nog steeds om hun vader heen hangt, bij zich op schoot en prent hen in nooit maar dan ook nooit van hun leven te gaan drinken, voordat hij aanschuift aan tafel, waarop de heerlijk geurende pizza die zijn Marie nog even snel in de magnetron voor hem heeft opgewarmd, al op hem ligt te wachten.
Dan Dabbertons Dream. De droom van Dan Dabberton.
		Bekijk hier de complete sets van dit dramatische kerstverhaal.
The Gin-fiend. (De vijandige jenever) Een melodrama uit de jaren 1890 waarin een vrouw op brute wijze wordt vermoord door haar dronken echtgenoot. Gemarteld door de herinnering aan zijn slechte daad, beëindigt hij zijn dagen in een gekkenhuis.


		Een set van vier lantaarnplaten gemaakt door York & Son naar een gedicht van Charles Mackay. Ca 1885. Afmetingen 8,2 x 8,2 cm. 1. The Gin Palace. Het drankpaleis. 2. The suicide. De zelfmoord. 3. The murder. De moord. 4. Turned out. Het is afgelopen. The Gin-Fiend cast his eyes abroad And looked o’er all the land, And number’d his myriad worshippers With his bird-like, long right hand.

Jessies Last Request. Jessies laatste verzoek.

Vier lantaarnplaten van een Life Model serie van twaalf platen, gemaakt door Bamforth, een van de grootste en beste lantaarnplatenfabrikanten van Engeland. (1899).
Poor Mike. The Story of a Waif. Arme Mike, het verhaal van een verwaarloosd kind.




	Dit is het drankbestrijdingsverhaal van "Poor Mike, the story of a waif", over Mike, een verwaarloosd kind. Het heeft alles in zich dat je mag verwachten van een Victoriaans melodrama op toverlantaarnplaten: sterke drank, armoede, een schipbreuk en een stervend kind aan het einde van het verhaal. Kan het mooier?! Deze 18 Engelse lantaarnplaten zijn 8,2 cm in het vierkant (twee platen missen hier helaas). De set lantaarnplaten werd uitgebracht als een serie liedjes en lofzangen en een foto van het begeleidende tekstboekje staat hiernaast afgebeeld.

Een heel verhaal samengevat in één plaat. Vader zet de fles aan zijn lippen en de paniek breekt los: Het jongetje spreekt hem verwijtend toe, de buurman bemoeit zich er mee zelfs de koddebeier rent naar de plaats delict, de poes keert zich van hem af, schooljongens fluisteren hun grappen in elkaars oor en de oude man die lacht tevreden. Hij heeft weer iets te vertellen wanneer hij met zijn leeftijdgenoten op het roddelbankje in het dorp zit. Een langwerpige glazen lantaarnplaat gemaakt door een onbekende fabrikant.
Meer tranentrekkende drankbestrijdingsverhalen....

©1997-2023 'de Luikerwaal'
Alle rechten voorbehouden.
Bijgewerkt tot 22-12-2023.